Nu aan het lezen
Dubieuze campagnemethoden van Lee Atwater
Nacht Dag
De Amerika bijlage voor Nederland en Vlaanderen met achtergronden, diepgang en verhalen over de Amerikaanse cultuur, politiek, misdaad, actualiteit & lifestyle.

Dubieuze campagnemethoden van Lee Atwater

In de woorden van Michael Dukakis: “Als ik had gewonnen, dan hadden we waarschijnlijk ook nooit van zijn zoon gehoord.” De oud-gouverneur uit Massachusetts was in 1988 presidentskandidaat namens de Democratische partij en op weg naar het Witte Huis. Totdat hij werd geconfronteerd met misschien wel de smerigste campagne in de Amerikaanse geschiedenis. Met een zeer dubieuze hoofdrol voor de Republikeinse campagneleider Lee Atwater, die vice-president George H.W. Bush dankzij een schandelijke campagne naar het hoogste ambt van het land katapulteerde. Zijn stijl liet diepe sporen na. Een artikel van Stan Bos.

Genadeloos

Harvey LeRoy ‘Lee’ Atwater werd op 27 februari 1951 geboren in Atlanta in de zuidelijke staat Georgia. Toen zijn broertje Joe drie jaar was, trok hij een gloeiend hete pan met frituurvet over zichzelf heen. Het doodde de peuter. Lee, zo verklaarde hij wel eens tegenover intimi, bleef de rest van zijn leven dag in dag uit het geschreeuw van het kleine ventje horen. Lee vond het leven genadeloos, iets wat Atwater in zijn laatste levensdagen zelf ook ondervond. Hij had twee doelen in het leven: een presidentscampagne managen en voorzitter worden van de Republikeinse partij. In zijn leven had hij maar één passie: politiek.

Smerige tactieken van Lee Atwater

Atwater was al spindoctor tijdens zijn middelbare schooltijd. Smerige tactieken werden vanaf dat moment onderdeel van zijn stijl. Atwater was er – naarmate hij de politieke ladder beklom – steeds behendiger in geworden de media sappige, maar meestentijds onjuiste verhalen toe te spelen. Daarop liet hij zijn vingerafdrukken nooit achter. Door zijn werk kwam hij in het vizier van de grote mannen in Washington DC.

Kandidatuur Reagan

Toen de kandidatuur van Ronald Reagan tijdens de voorverkiezingen van 1980 in gevaar dreigde te komen, zorgde Atwater voor de ‘oplossing’. De voorverkiezingen inLee Atwater (rechts) met Ronald Reagan South Carolina waren cruciaal voor Reagan, na het verlies in New Hampshire. Atwater verspreidde het gerucht dat één van Reagans opponenten, de Texaan John Connally, zou proberen ‘de zwarte stem te kopen’. Een pertinente leugen, maar het deed Connally de das om. Reagan won in South Carolina, redde daarmee zijn kandidatuur en werd minder dan een jaar later ingezworen als veertigste president van de Verenigde Staten.

Twintig uur per dag

Voor Atwater telde maar één ding; zijn kandidaat moest winnen. Ed Rollins, voormalig campagneleider van Reagan, trok Atwater zijn team binnen. De waarschuwingen over de onbetrouwbaarheid van Atwater sloeg Rollins in de wind. “Lee zei: ik werk twintig uur per dag voor je. Hij had de ogen van een moordenaar, iemand die kreeg wat hij wilde.” In de regering Reagan waren ze minder blij met Atwater. Ze vonden hem een strebertje, achterbaks en manipulatief.

Mes in rug

Aspecten waar Rollins ook snel achterkwam. “Het gerucht verscheen dat ik met een smerige campagne in 1984 de Democraat Walter Mondale en zijn vice-presidentskandidate Geraldine Ferraro wilde ondermijnen. Hij stak een mes in mijn rug. Binnen de kortste keren wist ik dat Lee achter deze actie zat. Hij wilde in 1988 campagneleider worden van George Bush. Ik liep naar zijn kantoor en dacht dat ik hem tot moes zou slaan. Ik zei: als je dat nog één keer doet, maak ik je morsdood. Achter mijn rug om was hij al twee jaar bezig mij kapot te maken. Hij bewerkte Bush door slecht over mij te praten.”

Ik liep naar zijn kantoor en dacht dat ik hem tot moes zou slaan. Ik zei: als je dat nog één keer doet, maak ik je morsdood.

George H.W. Bush

Bush gooide zich in de strijd en stelde de ambitieuze Atwater aan als campagneleider. Vanwege de Iran-Contra-affaire was Bush een beschadigde kandidaat. AtwaterGeorge Bush zwaait, Atwater kijkt toe verzon een list. ‘Bush was niet op de hoogte en er is geen bewijs dat dit wel zo is’. Met die boodschap loog de Bush-campagne de kiezer voor, maar omdat het zo vaak werd herhaald, bleef het hangen. Toch won Bob Dole de eerste voorverkiezingen in Iowa en zat Bush in de problemen. In aanloop naar de voor Bush cruciale voorverkiezing in New Hampshire – bij een nederlaag was het over en uit voor hem – verspreidde Atwater de onjuiste geruchten dat Dole voor belastingverhoging is. De nederlaag in New Hampshire kostte Dole uiteindelijk de Republikeinse kandidatuur. Bush lachte in zijn vuistje.

Keerpunt door dubieuze campagnemethoden

Na de partijconventies in het najaar van 1988 leidde de Democraat Dukakis met zeventien procentpunten over Bush. Het keerpunt kwam toen er geruchten waren dat Dukakis iets onder de leden had. De druk om zijn medische dossiers te openbaren, werden groter. Toen Ronald Reagan tijdens een persconferentie de vraag kreeg of Dukakis zijn medische dossiers moest tonen, antwoordde hij quasigrappig met: “Ik ga geen zieke aanvallen.” Die uitspraak stond de volgende dag op de voorpagina’s van alle kranten in Amerika.

Ronald Reagan in 1988 over de Democratisch presidentskandidaat Michael Dukakis: “Ik ga geen zieke aanvallen.”

Kitty Dukakis

Vanaf dat moment zakten de populariteitscijfers van Dukakis dramatisch. Voor Atwater geen reden om het rustig aan te doen. De vrouw van Dukakis, Kitty, werd in de verdediging gedrongen vanwege een valse bewering dat zij bij een anti-oorlogsdemonstratie in de jaren zestig een Amerikaanse vlag zou hebben verbrand. Bovendien werd Dukakis weggezet als een ‘northeast liberal’ (voor veel zuiderlingen een scheldwoord) die geen idee zou hebben wat er zich in het land afspeelt.

Willy Horton

Atwaters ‘huzarenstukje’ moest toen nog komen. Hij wist dat kiezers stemmen op basis van angst. In het zogenoemde Willy Horton-spotje – waarbij de zwarte Horton enMichael Dukakis (rechts) in debat met Bush in 1988 diverse andere gevangenen werden getoond die via een draaihek weer terugkwamen – werd Dukakis aangevallen op zijn zogenaamde ‘slappe optreden tegen criminaliteit’. Volgens het spotje zou Dukakis zijn veto hebben uitgesproken over verplichte straffen voor drugsdealers en de doodstraf. Via draaideurbeleid stond Dukakis weekendverloven toe aan moordenaars die – eenmaal op straat – aan het moorden en verkrachten sloegen. De dreigende ondertoon (‘hij wil nu voor Amerika doen wat hij voor Massachusetts deed’) en het feit dat de zwarte Horton als enige in de camera keek, deden de rest. Klik hier voor het spotje.

Racisme

Velen spraken schande van de commercial met een ‘racistische insteek’. Dukakis deed er niets tegen, Atwater ontkende dat het spotje afkomstig was van de Bush-campagne. Jaren later verklaarde Dukakis: ‘wie dat gelooft, gelooft ook in sprookjes’. Bush versloeg Dukakis. Slechts 69 procent van de stemgerechtigden kwam opdagen, een laagterecord. Atwater was op de toppen van zijn kunnen. Of zoals iemand zei: “Hij vernietigde Dukakis”. Na zijn inauguratie in januari ’89 benoemde Bush Atwater tot voorzitter van de Republikeinse partij. Met zijn 37 jaar was hij de jongste voorman in de partijhistorie.

“Lee Atwater vernietigde Dukakis”

Hersentumor

Een dik jaar later werd Atwater niet goed tijdens een speech voor een partijgenoot. Het ziekenhuis constateerde een hersentumor in de meest agressieve vorm. AtwaterDe tumor veranderde het gezicht van Lee Atwater werd een lichamelijk wrak, kreeg een vollemaansgezicht en schaamde zich daarvoor. Aan intimi liet hij blijken doodsbang te zijn voor de dood. Wat stond hem in het hiernamaals te wachten? De partijtop liet Atwater genadeloos vallen. Wie geen macht meer heeft, is weg. Door zijn ziekte was Atwater niet langer in staat zijn partij te dienen. Op een bijeenkomst in South Carolina sprak een bijna onherkenbare maar geëmotioneerde Atwater, zittend in een rolstoel. “Ik had geld, macht, roem en geluk, maar dat stelde niets voor. Het is allemaal voor niets geweest.”

Bijbel

Atwater zei te zijn teruggevallen op het geloof. Een bijbel had hij nooit gelezen, maar in zijn laatste levensmaanden liet ie er één aanrukken. Hij had rust gevonden in het geloof en stuurde diverse mensen een uitgebreide brief om zijn spijt te betuigen voor zijn daden. Harvey LeRoy ‘Lee’ Atwater stierf op 29 maart 1991 op slechts 40-jarige leeftijd in Washington DC. Bij het opruimen van zijn spullen vonden nabestaanden de bijbel in cellofaan. Zelfs tot op zijn sterfbed was Lee Atwater spindoctor gebleven.


stanStan Bos (1982) bezocht alle 50 staten en herinnert zich zijn kennismaking met Amerika nog goed. “Je bent nog geen 21, dus geen alcohol voor jou, zei de douanier op Newark Airport. Eenmaal tussen de indrukwekkende wolkenkrabbers en na de eerste zenuwachtige dag, dacht ik: dit is mijn land! Amerika is een topland met topmensen! Vanwege de ruimte, afwisseling, natuur, steden en het toeren in de auto.” Stan heeft nog lang geen genoeg van Amerika. “Ik wil nog meer zien van staten waar ik al ben geweest en als correspondent een presidentsverkiezing verslaan.” Zijn drie favoriete staten: Oregon, Utah en Maine (“al is de keuze best lastig”). Favoriete plek: de National Mall in Washington DC. @StanSchrijft

Bekijk reacties (4)

Leave a Reply

Your email address will not be published.

Scroll naar boven