President Donald Trump zit vandaag 100 dagen in het Witte Huis. Het waren honderd enerverende dagen. Never a dull moment met Donald Trump. Gastschrijvers en politiek watchers Stan Bos en Marco van den Doel zetten in een coproductie de belangrijkste en opmerkelijkste gebeurtenissen van het presidentschap van The Donald tot nu toe op een rij. Een traditie die voor Amerikaanse media gebruikelijk is bij een nieuwe president. De eerste 100 dagen van president Donald Trump.

De eerste 100 dagen van president Donald Trump

America First

Het motto van president Donald Trump is America First. Tijdens zijn inauguratietoespraak kwam de term aan bod. Amerika komt op de eerste plaats. Amerika gaat een isolationistische koers varen. Trump wil hoge importtarieven voor producten uit onder meer China en Mexico. Protectionisme, om zo de Amerikaanse markt te beschermen. Buy American, Hire American is het devies. Ook gaat Amerika zich niet met het buitenland bemoeien.

Die verkiezingsbelofte heeft hij al gebroken met de aanval op Syrië. Het America First-idee komt uit de koker van de rechts-populistische strateeg van Trump, Steve Bannon. Maar hij verliest steeds meer invloed in het Witte Huis. Daarentegen krijgen meer gematigden, zoals de schoonzoon van Trump, Jared Kushner (foto), steeds meer invloed, waardoor het America First-beleid steeds meer opschuift naar een Republikeins conventioneel beleid.

FBI-onderzoek

Al voor de inauguratie van Trump was duidelijk dat de Russen hadden ingebroken in de database van de Democratische partij en de e-mails van de campagneleider van Hillary Clinton (foto), John Podesta, hadden gehackt. Deze gegevens werden vervolgens door Wikileaks wereldkundig gemaakt. De Russen hebben de verkiezingen in 2016 beïnvloed ten gunste van Trump. De vraag die nog steeds niet is beantwoord; hebben medewerkers van het campagneteam van Trump met de Russen samengewerkt of wisten ze van de Russische praktijken? En wist Trump hiervan?

Het eerste slachtoffer in deze zaak viel drie weken na de inauguratie. Door onthullingen van onder meer The Washington Post moest Michael Flynn, door Trump benoemd als nationaal veiligheidsadviseur, het veld ruimen. Hij had in het geheim contact gehad met de Russische ambassadeur in Amerika. FBI-directeur James Comey verklaarde voor de inlichtingencommissie van de Senaat dat er een onderzoek loopt. Die kijkt of er banden zijn tussen het team van Trump en de Russen en of Donald Trump hiervan wist.

De beschuldiging van Trump dat president Obama hem zou hebben afgeluisterd, of daar opdracht toe heeft gegeven, wees Comey naar het rijk der fabelen. Er is geen bewijs. Trump probeert zo de aandacht af te leiden van de chaos in het Witte Huis en het feit dat nog geen van zijn decreten zijn uitgevoerd. En dat brengt ons meteen bij één van de meest in het oog springende decreten.

Inreisverbod

Eén van de eerste decreten die Trump tekende, en die wereldwijd veel stof deed opwaaien, was een inreisverbod voor inwoners uit zeven landen (Syrië, Iran, Irak, Jemen, Soedan, Somalië en Libië) waar veel moslims wonen. Volgens Trump was dit in het belang van de nationale veiligheid en om te voorkomen dat terroristen Amerika zouden binnenkomen. Maar daar dachten de staten Washington en Minnesota anders over.

Zij vonden dat het decreet mensen discrimineerde op basis van geloof en spanden een rechtszaak aan. Een rechter in San Francisco gaf de staten gelijk en Trump zei dat hij desnoods zou doorprocederen tot aan het Hooggerechtshof. Zover kwam het niet. Trump kwam met een aangepast inreisverbod, waar nu Irak niet op stond. In principe verschilde dit inreisverbod niet zo veel van het vorige verbod. De staten Maryland en Virginia tekenden protest aan, zodat ook dit verbod in de prullenbak belandde. Trump heeft het al lang niet meer over de travel ban. Hij heeft andere problemen.

Klimaatplannen

President Trump heeft tot nu toe nog geen enkele wet door het Congres gekregen. Vooralsnog beslist hij alles per decreet. Trump hielp het Clean Power Plan van president Obama (foto) om zeep. Volgens Trump is de opwarming van de aarde een hoax en er zitten in zijn regering allemaal klimaatsceptici. Trump wil de kolenindustrie weer nieuw leven inblazen.

Hij beloofde immers aan werkloze mijnwerkers dat ze hun baan weer terugkrijgen. Het feit dat veel kolenmijnen niet meer opengaan, doet er niet toe. Ook besloot Trump dat de aanleg van de Keystone pipeline XL, de oliepijplijn die loopt van Canada naar de Golf van Mexico, mag doorgaan. Obama had eerder de aanleg verboden, vanwege de schade aan het milieu.

Syrië

Veel Amerika-kenners en commentatoren vroegen zich de afgelopen tijd af of het Witte Huis een buitenlands beleid heeft. Daar kwam onlangs enig inzicht in. Nadat president Assad (foto) van Syrië, volgens de Amerikanen, een aanval met gifgas op zijn eigen burgers uitvoerde, reageerde Trump meteen. Twee dagen na de gifgasaanval vuurde Amerika 59 kruisraketten af op een luchtmachtbasis in Syrië. Volgens Trump was de rode lijn, waar Obama het steeds over had, overschreden.

Vervolgens gaf Trump ook opdracht om de mother of all bombs (MOAB) op een bunker van IS in Afghanistan te gooien. Ook uitte Trump felle kritiek op Noord-Korea. De aanval op Syrië lijkt op een impulsieve emotionele actie, aangezien de regering Trump eerst nog van mening was dat Assad rustig kon blijven zitten. Maar nu moet hij volgens Washington zo snel mogelijk weg. Ook weten we niet wat Trump met Noord-Korea gaat doen. Een eenduidig buitenlands beleid ontbreekt tot nu toe.

Trumpcare

,,Niemand dacht dat gezondheidszorg zo ingewikkeld was,” zei Trump, die met het afschaffen van het steeds populairder wordende Obamacare een verkiezingsbelofte wilde inlossen. Na veel getouwtrek hield nota bene de Freedom Caucus, de meest conservatieve tak van de Republikeinen in het Huis van Afgevaardigden, de nieuwe zorgwet van Trump tegen.

Daarmee behouden tientallen miljoenen, vaak armere Amerikanen hun verzekering. Een flinke nederlaag voor Trump, die zegt het dossier voorlopig met rust te laten, maar achter de schermen snode plannen heeft. Mogelijk probeert hij in alsnog een deal te sluiten met niemand minder dan de Democraten. Al zullen zij alle belangrijke onderdelen van deze wet in stand willen houden.

Neil Gorsuch

De benoeming van een nieuwe opperrechter van conservatieve huize in het Hooggerechtshof was één van Trumps belangrijkste verkiezingsbeloften. Na het overlijden van Antonin Scalia, in februari 2016, droeg zijn voorganger Barack Obama al Merrick Garland voor, maar die werd door de Republikeinen gedomineerde Senaat geblokkeerd en gesaboteerd.

Eenmaal in het Witte Huis droeg Trump Neil Gorsuch (foto) voor. Ondanks een filibuster van de Democraten, een methode om wetgeving of een politieke benoeming te blokkeren, zetten de Republikeinen de nucleaire optie in. Geen supermeerderheid van zestig senatoren, maar een meerderheid van 50+1 was voldoende om Gorsuch het Hooggerechtshof weer te completeren en naar de conservatieve kant te laten doorslaan (5 tegen 4). Een dubieuze methode, maar Trump bereikte er zijn doel mee.

Privéreisjes

Trump bekritiseerde zijn voorganger Barack Obama veelvuldig dat hij te veel privétijd aan onbelangrijke zaken besteedde. Bijvoorbeeld aan golfen. Niet zelden stuurde Trump daar een pissige tweet over de wereld in, maar ondertussen is hij zijn voorganger mathematisch al voorbijgestreefd. In zijn eerste honderd dagen stond Trump veel vaker op de golfbaan dan Obama, die in zijn eerste honderd dagen vooral bezig was met het bestrijden van een ernstige financiële en economische crisis. Met privéreisjes maakt Trump het mogelijk nog bonter.

Als de nieuwe president zijn trips naar zijn protserige buitenverblijf Mar-a-Lago in Florida met dit gemiddelde continueert, gaat hij Obama al in zijn eerste jaar verslaan als het gaat om kosten voor privéreisjes. Trump zit in zijn eerste jaar dan op hetzelfde bedrag als Obama in acht jaar.

Shutdown op laatste nippertje afgewend

Het scheelde maar heel weinig of de overheid was gisteren op slot gegaan. Republikeinen en Democraten konden geen overeenkomst bereiken over de verhoging van het schuldenplafond. Republikeinen willen de muur langs de grens met Mexico doorzetten (Democraten zijn mordicus tegen en ook gematigde Republikeinen hebben zo hun bedenkingen). Veel meer geld naar Defensie, wat ten koste gaat van gezinnen met een laag inkomen. Democraten zijn het er niet mee eens.

Trump wil bovendien de financiering naar Planned Parenthood (een organisatie die onder meer werkt aan het voorkomen van ongewenste tienerzwangerschappen, een groot probleem in Amerika) dicht draaien. Er is een tijdelijk akkoord dat de overheid in elk geval nog een week openhoudt, waardoor ook ambtenarensalarissen worden betaald. Volgende week deze tijd kan de vlag er heel anders voor hangen.

Fake news/alternative facts

Een loopje met de waarheid nemen, het maakt de regering Trump niet zo heel veel uit. Volgens de president doen veel media bewust aan verkeerde voorlichting. Hij betitelt ze steevast als ‘fake news’ of ‘fake media’. Kritische journalisten mogen geen vragen stellen. Meest schrijnende voorbeeld waren Trumps uitspraken over de hoeveelheid mensen tijdens zijn inauguratie. Hij hield vol dat er op de National Mall minstens zo veel mensen stonden als tijdens de ceremonie van zijn voorganger, acht jaar eerder. Terwijl het aantoonbaar niet zo was.

Zijn woordvoerder Sean Spicer (foto) zei zelfs dat het de ‘grootste mensenmassa tijdens een inauguratie ooit was. Punt uit’. Om het proberen recht te breien, kwam een andere woordvoerster plotseling met de term ‘alternative facts’ op de proppen. Ten aanzien van zijn woordvoering heeft Trump ondertussen een behoorlijk geloofwaardigheidsprobleem.

Dubieuze aanstellingen

In het kabinet verzamelde Trump een paar mensen om zich heen met een dubieuze achtergrond. Minister van Justitie Jeff Sessions (foto) werd met pijn en moeite door de Senaat geaccepteerd. De oud-senator van Alabama is tegen het homohuwelijk en stemde tegen Obamacare. Bovendien zei hij ooit dat hij de Ku Klux Klan ‘best leuk’ vond, totdat hij erachter kwam dat ze marihuana rookten. Later verklaarde hij dat het om ‘een grap’ zou gaan. Ook op de aanstelling van James Mattis als minister van Defensie kwam flinke kritiek.

Het is hoogst ongebruikelijk dat een oud-generaal deze ministerspost krijgt – de laatste was George Marshall in 1950 – maar voor het aanvaarden van een politieke functie moet iemand tenminste zeven jaar uit het leger zijn. Mattis nam pas afscheid in 2013. Nu Trump honderd dagen in de Oval Office zit, moet hij bovendien nog vele functies in het Witte Huis invullen, net als het benoemen van honderden ambtenaren. De West Wing draait dus nog niet op volle toeren. Het doet denken aan de eerste honderd dagen van Bill Clinton, wiens regering pas laat in de zomer van 1993 op orde was.

Echt nieuws

Tot slot nog wat echt nieuws en serieuze feiten. Uit een onderzoek van het gezaghebbende Gallup blijkt dat Trump met afstand het laagste waarderingscijfer heeft in zijn eerste honderd dagen sinds de organisatie begon met peilingen. Slechts 42 procent van de Amerikanen vindt dat hij zijn werk goed doet. Ter vergelijking. Obama stond na 100 dagen op 63 procent, Bush op 57 procent, Reagan (foto) op 62 procent en Clinton (die lang onderaan stond) op 55 procent.

Kortom, voor Trump is er nog veel werk aan de winkel. Regeren en compromissen sluiten is wat anders dan campagnevoeren of een bedrijf leiden. Trump ondertekende in zijn eerste dertig dagen liefst dertig presidentiële decreten, meer dan welke president sinds de Tweede Wereldoorlog.

De conclusie die we kunnen trekken na de eerste honderd dagen van president Trump is dat hij nog niet veel heeft bereikt en de verwachting is dat hij veel verkiezingsbeloften niet zal inlossen. Zo zal bijvoorbeeld de muur die hij wil bouwen aan de grens met Mexico, zoals het er nu naar uitziet, er niet komen.

Stan Bos (1982) bezocht alle 50 staten en herinnert zich zijn kennismaking met Amerika nog goed. “Je bent nog geen 21, dus geen alcohol voor jou, zei de douanier op Newark Airport. Eenmaal tussen de indrukwekkende wolkenkrabbers en na de eerste zenuwachtige dag, dacht ik: dit is mijn land! Amerika is een topland met topmensen! Vanwege de ruimte, afwisseling, natuur, steden en het toeren in de auto.” Stan heeft nog lang geen genoeg van Amerika. “Ik wil nog meer zien van staten waar ik al ben geweest en als correspondent een presidentsverkiezing verslaan.” Zijn drie favoriete staten: Oregon, Utah en Maine (“al is de keuze best lastig”). Favoriete plek: de National Mall in Washington DC. @StanSchrijft

Marco van den Doel (1980) uit Utrecht is communicatieadviseur. Hij studeerde aan de University of Tennessee en ontwikkelde een liefde voor Amerika. Marco schrijft daarover op Focus on America. Hij was in Grant Park in Chicago in 2008, toen Barack Obama zijn verkiezingsoverwinning vierde, en schreef over die verkiezingen een boek. Zijn doel is alle 50 staten aandoen, de teller staat nu op ongeveer de helft. Favoriete steden: Seattle, Boston, Chicago, San Diego en Washington DC. Marco op Twitter: @focusonamerica