Tien jaar na de dood van Ronald Reagan

“Mijn vader was zowel slimmer en beter dan veel linkse mensen denken, maar niet zo’n gigant waarvoor rechtse mensen hem houden”

Tien jaar later

Het zijn de woorden van Ron Reagan, de zoon van de tien jaar geleden overleden president Ronald Reagan, uitgesproken in één van de vele documentaires die over de veertigste bewoner van het Witte Huis zijn gemaakt. Het onderwerp kwam op de Iran Contra-affaire, een flinke smet op het blazoen van Reagan die, zonder het Congres daarover te informeren, geheime wapenleveringen deed aan Iran. Met de inkomsten werden illegaal de anticommunistische contra’s gefinancierd in Nicaragua. Critici vonden dat Reagan vanwege deze gang van zaken uit zijn ambt zou moeten worden gezet, maar dat gebeurde niet.

Veel lof voor Ronald Reagan

Toen Ronald Wilson Reagan – tussen 1981 en 1989 president van Amerika – deze week tien jaar geleden overleed, werd de voormalige gouverneur van Californië bijna de hemel in geprezen. Zelden zal een overleden Amerikaanse president met zo veel lof naar zijn laatste rustplaats zijn begeleid als de voormalig acteur. Nieuwsprogramma’s pakten uit, het ging in Amerika dagenlang over Reagan en zijn nalatenschap. In de periode na zijn overlijden was zelden een kritisch geluid te horen en dat leidde tot een ongebalanceerd beeld.

Zelfvertrouwen

Na de magere jaren onder Jimmy Carter – zijn voorganger – gaf Reagan Amerika inderdaad haar verloren zelfvertrouwen terug. De economie groeide, meer Amerikanen gingen aan het werk, maar de consequentie van het beleid (belastingvoordelen waar vooral de rijkste Amerikanen van profiteerden en enorme uitgaven aan defensiebeleid) leidde tot een historisch begrotingstekort. Daarmee zette Reagan de toon binnen de Republikeinse partij die voor zijn Republikeinse opvolgers maatgevend werd. Om vervolgens – als een Democraat het stokje in het Witte Huis overnam – de Democraten de schuld te geven van de begrotingstekorten.

Alzheimer

Los van zijn politieke prestaties; in 1994 – tien jaar voor zijn dood – werd duidelijk dat Reagan aan het laatste deel van zijn lange leven was begonnen. In een hartverscheurende, handgeschreven brief aan het Amerikaanse volk meldde hij dat hij was gediagnosticeerd met de ziekte van Alzheimer. “Ik begin nu aan de reis die me zal leiden naar de zonsondergang van mijn leven.” Politieke tegenstanders en analisten vroegen zich af of Reagan tijdens het laatste deel van zijn ambtstermijn geen last had van Alzheimer, hoewel er tussen zijn vertrek en de vaststelling van de ziekte vijf jaren zaten.

Staatsbegrafenis

Na zijn overlijden – op 5 juni 2004 in zijn huis in Bel Air, een voorstad van Los Angeles – kreeg Reagan een indrukwekkende staatsbegrafenis. Zijn lichaam werd overgevlogen naar hoofdstad Washington DC. De kist stond in de rotunda van het Capitool waar tienduizenden Amerikanen hun laatste eer bewezen aan Ronald Reagan. Ex-president George H.W. Bush – acht jaar vice-president onder Reagan – president George W. Bush en vice-president Dick Cheney waren sprekers in de National Cathedral in Washington DC.

Simi Valley

Na de ceremonie werd Reagan vervoerd naar Californië, waar hij aan zijn laatste reis begon. De bestemming? De Ronald Reagan Presidential Library and Museum in het fraaie Simi Valley. Met de ondergaande zon, zijn vriendin en oud-premier van Engeland Margaret Thatcher en uiteraard zijn vrouw Nancy als één van de vele getuigen, nam Amerika afscheid van president Ronald Reagan. Binnen de Republikeinse partij wordt Reagan nog altijd gezien als een held, een voorbeeld, een gigant. Zelfs de genuanceerde woorden van zijn zoon zullen daar niet snel verandering in brengen.

Stan Bos (1982) bezocht alle 50 staten en herinnert zich zijn kennismaking met Amerika nog goed. “Je bent nog geen 21, dus geen alcohol voor jou, zei de douanier op Newark Airport. Eenmaal tussen de indrukwekkende wolkenkrabbers en na de eerste zenuwachtige dag, dacht ik: dit is mijn land! Amerika is een topland met topmensen! Vanwege de ruimte, afwisseling, natuur, steden en het toeren in de auto.” Stan heeft nog lang geen genoeg van Amerika. “Ik wil nog meer zien van staten waar ik al ben geweest en als correspondent een presidentsverkiezing verslaan.” Zijn drie favoriete staten: Oregon, Utah en Maine (“al is de keuze best lastig”). Favoriete plek: de National Mall in Washington DC. @StanSchrijft