Eigenlijk zou Hillary Clinton haar kandidatuur voor het presidentschap afgelopen januari kenbaar maken, maar die boodschap laat nog even op zich wachten. Niet omdat ze niet meer wil, maar uit politieke overwegingen. De voormalige First Lady en minister van Buitenlandse Zaken wacht het juiste moment af om zich in de strijd te gooien. Zes vragen en antwoorden!

Hillary Clinton wacht met haar kandidatuur

1. Waarom stelt Hillary Clinton de bekendmaking uit?

Een belangrijke en misschien wel de belangrijkste reden is dat Hillary Clinton nauwelijks concurrentie ondervindt. Vice-president Joe Biden overweegt een gooi te doen, maar ligt in de peilingen in Iowa, waar in 2016 de eerste voorverkiezingen zijn, ver achter op Clinton. Ook andere potentiële kandidaten zoals Andrew Cuomo, Elizabeth Warren (foto) en Martin O’Malley houden zich op de achtergrond. Zij wekken zo de indruk dat – zolang de kandidatuur van Hillary boven de markt zweeft – ze geen kans hebben haar te verslaan. Warren gaf al te kennen dat ze zich niet kandideert. Kortom, zo lang deze situatie voortduurt, houdt Hillary zich koest. Ze kan beter nog geen kandidaat zijn, zodat tegenstanders haar ook niet kunnen aanvallen. Anderzijds richt de Republikeinse partij haar munitie al op Clinton. Zo kwam deze week naar buiten dat Hillary als minister van Buitenlandse Zaken alleen met een privémailadres mailde. Dat kan de schijn ophouden dat ze iets heeft te verbergen, al maakte ze 55.000 e-mails wél openbaar. Wanneer Hillary zich officieel kandideert, is nog onduidelijk. April is een optie, al lieten Clinton-vertrouwelingen ook doorschemeren dat het zo maar pas juli kan worden.

2. Wat is er precies aan de hand met die e-mails van Hillary?

In de vier jaar dat ze minister van Buitenlandse Zaken was, heeft Hillary Clinton, anders dan de regels voorschrijven, uitsluitend gebruik gemaakt van haar persoonlijke email-account. Ze hád niet eens een officieel adres, meldt The New York Times. Onduidelijk is hoe goed haar privémail beveiligd was. Brieven en e-mails van regeringsfunctionarissen moeten volgens de Amerikaanse wet bewaard worden. Zo kunnen ze later geraadpleegd worden door commissies van het Congres, historici en journalisten. Republikeinen maken handig gebruik van het schandaal. Jeb Bush, mogelijk een van haar Republikeinse rivalen in de presidentsverkiezingen, heeft in december een vracht e-mails openbaar gemaakt uit de acht jaar dat hij gouverneur van Florida was. Hij reageerde op Twitter vanochtend op het nieuws over Hillary met een oproep:

Transparency matters. Unclassified @HillaryClinton emails should be released. You can see mine, here. http://t.co/wZbtwd8O2j

— Jeb Bush (@JebBush) 3 maart 2015

3. Is er nog een kans dat Hillary zich niet kandideert?

Die kans is vrij klein. Recentelijk stapten er belangrijke Obama-vertrouwelingen over naar het Hillary-kamp. Zo gaat dat vaak binnen een partij, dat wees het verleden al vaker uit. Die ontwikkelingen duiden er niet op dat Hillary zich alsnog terugtrekt uit de race. De lobbygroep ‘Ready for Hillary’ stuurt onvermoeibaar e-mails naar de doelgroep om geld in te zamelen. Dat zal ook wel moeten, want geld speelt een steeds grotere rol in de Amerikaanse politiek. Onlangs gaven de Koch-broers aan het duizelingwekkende bedrag van 889 miljoen dollar te willen spenderen om na 2016 een Republikein in het Witte Huis te krijgen. Dat maakt de Democraten zenuwachtig. Dus kunnen ze elke dollar goed gebruiken.

4. Wat wordt de campagneboodschap van Hillary?

Een interessante vraag! Hillary-haters, ook in Nederland, menen dat Clinton geen visie heeft wat ze met Amerika wil. Dat verwijt is niet helemaal onterecht. Het brak haar ook op in de voorverkiezingen van 2008, toen ze verloor van Barack Obama. Clinton is minder populair bij de die-hard progressieve vleugel van de Democratische partij. Die zien liever Elizabeth Warren. Hillary is een centrist en geen apert tegenstander van interventiepolitiek bij brandhaarden in de wereld. Daarin verschilt ze van president Obama, die juist niet meer wil dat Amerika over ter wereld politieagent speelt. Dat komt hem – niet verrassend – op veel Republikeinse kritiek te staan die Obama beschuldigen van een ‘leading from behind strategie’. Doordat ze de bekendmaking van haar kandidatuur nog even uitstelt, kan Hillary verder slijpen aan een duidelijke visie.

5. Moet Hillary straks afstand nemen van Obama?

Dat zal ze op sommige punten zeker doen, zie ook het vorige punt. De vraag is of ze daarmee ook appelleert aan de gevoelens van de onafhankelijke kiezer. De meeste Amerikanen zijn na de avonturen in Irak en Afghanistan nog steeds oorlogsmoe. Anderzijds kan ze niet te veel afstand nemen van de president. De economie groeit, de werkloosheid daalt. Tijdens zijn State of the Union in januari presenteerde Obama een progressieve agenda waarmee de Democraten straks de verkiezingen in gaan. De toenadering tot Cuba, Obamacare, de immigratiehervorming en – niet onbelangrijk – de belastingherziening die er voor zorgt dat rijke Amerikanen hun ‘fair share’ dienen te betalen; allemaal punten waar de Republikeinen tegen zullen zijn, maar in goede aarde zullen vallen bij veel onafhankelijken. Hillary Clinton kan die agenda niet negeren.

6. Hoe zit het eigenlijk bij de Republikeinen?

Een voordeel voor Hillary. De spotlights staan gericht op het Republikeinse veld. Mitt Romney haakte ondertussen af, maar de kandidatuur van Jeb Bush (foto) wordt met de week serieuzer. Hij staat bekend als een gematigde Republikein en dat ligt niet zo goed bij de traditionele, ultraconservatieve Republikeinse achterban. Ook Rand Paul en Chris Christie zijn serieuze kandidaten, maar het deelnemersveld is straks behoorlijk groot. Tijdens de voorverkiezingen worden de messen geslepen. Gezien de uiteenlopende kandidaten kunnen die Republikeinse voorverkiezingen zo maar uitlopen op een politiek bloedbad, waarbij kandidaten openlijk zullen bevechten wie het meest conservatief is. Onafhankelijke kiezers gaan het met argusogen volgen. Hillary Clinton zal in haar vuistje lachen.

Stan Bos (1982) bezocht alle 50 staten en herinnert zich zijn kennismaking met Amerika nog goed. “Je bent nog geen 21, dus geen alcohol voor jou, zei de douanier op Newark Airport. Eenmaal tussen de indrukwekkende wolkenkrabbers en na de eerste zenuwachtige dag, dacht ik: dit is mijn land! Amerika is een topland met topmensen! Vanwege de ruimte, afwisseling, natuur, steden en het toeren in de auto.” Stan heeft nog lang geen genoeg van Amerika. “Ik wil nog meer zien van staten waar ik al ben geweest en als correspondent een presidentsverkiezing verslaan.” Zijn drie favoriete staten: Oregon, Utah en Maine (“al is de keuze best lastig”). Favoriete plek: de National Mall in Washington DC. @StanSchrijft