Zo’n 1.500 slachtoffers en voor bijna 110 miljard dollar aan schade. Het is deze week 10 jaar geleden dat orkaan Katrina door de staten Florida, Alabama, Mississippi en Louisiana raasde, al lijkt het veel minder lang geleden. De tropische cycloon deed vooral de prachtige stad New Orleans veel pijn. Dagenlang  heerste er chaos en reddeloosheid in een van de armste delen van de Verenigde Staten. Staat het ook allemaal op jouw netvlies? Het schuilen in de Superdome, president Bush die pas na 48 uur zijn vakantie onderbrak, de weerman die met gevaar voor eigen leven verslag deed van de ellende…  Een korte terugblik en een reeks foto’s van de meest getroffen wijk: de Lower Ninth Ward.

Oorkaan Katrina en herstel van Lower Ninth Ward

Katrina

Meerdere klimatologische factoren zorgden midden augustus 2005 voor de ontwikkeling van een tropisch lagedrukgebied. Op grote hoogte wist Katrina op 28 augustus zelfs de vijfde categorie te bereiken, met op het hoogtepunt windsnelheden van 278 km/uur.

De omvang? Er was een tropische stormkracht voelbaar op 400 kilometer van de orkaan. Dat is hemelsbreed de afstand van Utrecht tot Parijs.

Als orkaan van de derde categorie landde Katrina op 29 augustus met windsnelheden tot 204 km/uur bij Buras, in Louisiana. Op deze dag zou volgens rekenmodellen de stad New Orleans direct getroffen worden. Voor het eerst in de geschiedenis werd voor New Orleans een verplichte evacuatie ingesteld; er werden golven met een hoogte van 8 tot 11 meter verwacht. Uiteindelijk liet de orkaan New Orleans op het nippertje links liggen, maar de schade was inmiddels enorm groot. Katrina trok door; op 30 augustus degradeerde ze tot tropische storm boven Mississippi, nog diezelfde dag degradeerde zij verder tot tropische depressie. Op 31 augustus werd Katrina in haar geheel opgenomen door een koufront.

New Orleans

Volgens burgemeester Nagin van New Orleans waren er in zijn stad alleen al honderden, misschien wel duizenden doden gevallen. Voor wie de stad niet had kunnen ontvluchten, was opvang geregeld in de Superdome. Hier vonden 25.000 inwoners korte tijd onderdak.

Als gevolg van dijkdoorbraken liep 80% van New Orleans enkele meters onder water. De electriciteitsvoorziening lag eruit, grote delen van het gebied werden ernstig vervuild, er werden al besmettelijke ziekten vastgesteld.

President Bush kondigde tijdelijk de noodsituatie af. Vier marineschepen en een hospitaalschip werden naar het rampgebied gestuurd. Mede vanwege de vele plunderingen werden ook 40.000 militairen gestuurd. Na een aanvankelijke weigering kwam er na 1 september hulp uit de hele wereld, in de vorm van onder meer artsen, geneesmiddelen, voedsel, water en brandstof. Vijf dagen later riep burgemeester Nagins iedereen op om alsnog de stad te verlaten, vanwege gezondheidsredenen. Honderden mensen hadden inmiddels al een maag- of darminfectie opgelopen.

Twee jaar na de overstroming bezochten zes Nederlandse waterdeskundigen New Orleans. Ze tekenden het volgde op:

“Grote delen van de stad waren nog steeds verlaten en onbewoond. In veel straten herinnerden alleen de betonnen vloeren aan de woningen waar ooit mensen met plezier leefden. In de tuinen staat het onkruid meters hoog. Het herstel van het overstroomd stedelijk gebied was nog nauwelijks van de grond gekomen.”

Er is veel kritiek gekomen na de ramp, en eigenlijk is in tegenstelling tot Katrina díe storm nooit gaan liggen. De opbouw van New Orleans kwam zeer traag op gang, de noodzakelijke hulp bleef lang uit, er waren gebrekkige evacuatiemaatregelen, de ramp had voorkomen kunnen worden als er niet zoveel bezuinigd was op de dijken ten faveure van de prijzige Irakoorlog, en ga zo maar door. President Bush wordt nog steeds gelaakt om zijn opmerkelijke houding in augustus 2005; pas 48 uur na de grote ramp vond hij het nodig om zijn vakantie te onderbreken.

Het aantal inwoners van New Orleans liep terug met ongeveer de helft, mede dankzij de trage wederopbouw. Inmiddels is ongeveer 80% van de oorspronkelijke bewoners weer teruggekeerd.

De Lower Ninth Ward

Nergens in de stad was de verwoesting groter dan in de Lower Ninth Ward, de armste wijk van de stad. De complete wijk kwam onder water te staan; zelfs gebieden die bij eerdere orkanen dienden als toevluchtsoord. Vooral ten noorden van Claiborne Avenue was echt sprake van een rampgebied. Zelfs van de fundamenten onder de houten woningen bleef weinig over. Een groot schip werd de wijk ingeslingerd alsof een kwajongen in Madurodam met een bootje gooide – de restanten ervan zie je op de foto rechts.

Het puinruimen begon in december, maar nog maandenlang was het officieel niemand toegestaan om na zonsondergang in de wijk te komen. In de lente van 2006 begon de Martin Luther King Elementary School voorzichtig weer met het geven van lessen, ook kleine bedrijven keerden langzaam terug. Er waren gezinnen die in trailers woonden terwijl ze probeerden weer iets op te bouwen, maar de meeste plekken bleven leeg. Lang niet alle gezinnen hadden genoeg geld voor een nieuwe woning; het beloofde verzekeringsgeld werd lang niet altijd uitgekeerd. Waar ooit duizenden huizen zij aan zij stonden, bleven nu lange tijd ruïnes staan. Tien jaar later is nog steeds niet alles opgeruimd.

Make It Right

Acht jaar na de ramp namen we een kijkje. Het was september 2013 en we reden door de wijk, ongeveer tien minuten rijden van het beroemde French Quarter (zie ook kaart hierboven). Wat ons direct opviel: tussen de dichtgespijkerde krotten stonden enkele juweeltjes van huizen. Het internet bood uitkomst: hier was de stichtig Make It Right aan de slag gegaan. Een in 2007 opgerichtte organisatie, een initiatief van niemand minder dan Brad Pitt. De stichting zorgde voor 150 nieuwe woningen in de Lower Ninth Ward. Duurzame, energiezuinige, veilige woningen, ontworpen door bekroonde architecten als Frank Gehry, Shigeru Ban, Hitoshi Abe en Thom Mayne. De huizen worden geflankeerd door paalwoningen, neergezet door weer een andere organisatie, en meer gangbare woningen die inmiddels zijn herrezen. Maar het zijn toch vooral de soms bontgekleurde woningen van Make It Right die we fotograferen, die dag in 2013. Vreemd, deze mooie woningen in dit gebied waar je liever niet te lang blijft. Want niet voor niets schreef The New York Times in 2012:

“De wijk is uitgegroeid tot een dumpplaats voor vele soorten ongewenste dingen, het is niet langer een stedelijke of zelfs suburbane omgeving. Waar ooit ordelijke rijen eengezinswoningen stonden met opritten en voortuinen, is nu sprake van een jungle.”

Hieronder de foto’s die we maakten. Het eerste huis, het gele, is de woning van de bekende blues-artiest Fats Domino (bekend van onder meer de hit Blueberry Hill). Hij werd na Katrina korte tijd vermist en door sommigen zelfs doodverklaard, totdat zijn dochter hem herkende op foto’s van geëvacueerden. Door de orkaan mist hij wel 12 van zijn 22 gouden platen.

Onze foto’s: oude woningen en prachtige nieuwbouw