De ster van Eric Garcetti (47), burgemeester van Los Angeles, is rijzende. In 2020 kan hij zo maar de redder zijn van de Democratische partij door Donald Trump uit het Witte Huis te duwen. Wie is deze Democraat, die met zijn Joods/Mexicaanse achtergrond vloeiend Spaans spreekt en vorig jaar nog met 81 procent van de stemmen werd herkozen in LA? Een portret door gastschrijver Stan Bos.

Eric Garcetti: van stadhuis naar Witte Huis?

Eric Garcetti sprak onlangs een zaal vol progressieve leiders toe. “Trap niet in de val door verlamd te zijn met angst en woede. Bevecht pessimisme niet met nog meer pessimisme. Als we alleen maar oppositie voeren tegen deze regering, doen we onszelf tekort. En belangrijker, dan doen we het Amerikaanse volk tekort. Elke dag waarop we defensief zijn, is een dag waarop we geen vooruitgang boeken.”

Wie Eric Michael Garcetti, geboren op 4 februari 1971 in Los Angeles, goed beluistert, hoort de potentie van een presidentskandidaat. De naam van de 42e burgemeester van Los Angeles zingt steeds serieuzer rond op het landelijke, Democratische toneel. Als burgemeester heeft Garcetti het tij in historisch perspectief verre van mee. Nooit slaagde een zittende burgervader het te schoppen tot het hoogste ambt van het land: het presidentschap. De winst van zakenman Donald Trump in 2016 verlaagde echter de lat voor kandidaten die een serieuze inspanning willen doen voor een plek in het Witte Huis. Garcetti deed nooit mee aan een verkiezing op landelijk- of staatstoneel, maar dat gold ook voor Trump.

Traditionele definitie

“De traditionele definitie van verkiesbaarheid staat op zijn kop”, zegt Dan Pfeiffer, oud-communicatiedirecteur van de regering-Obama. ,,De vaardigheden om door een presidentiële campagne te komen, zijn niet alleen gebaseerd op iemands cv. Barack Obama zat pas twee jaar in de Senaat, toen hij zich kandideerde voor het presidentschap.” Mike Murphy, Republikeins adviseur van de campagnes van senator John McCain en gouverneur Jeb Bush, vergelijkt Garcetti met oud-president Jimmy Carter (1977-1981). Hij was de relatief onbekende gouverneur van Georgia die als buitenstaander in het post-Watergate-tijdperk een gooi deed naar de Oval Office. “Garcetti heeft alleen geen ideologisch profiel en kan niet opscheppen over zaken die hij heeft bereikt in Los Angeles. Zijn reputatie in de LA-peilingen is die van een showpaard, geen werkpaard.”

De vaardigheden om door een presidentiële campagne te komen, zijn niet alleen gebaseerd op iemands cv

Dat Garcetti geen successen kan overleggen als ambtsdrager van LA, valt nog te bezien. Downtown Los Angeles is in zijn eerste termijn (2013-2017) zienderogen opgeknapt, er wordt voor 1,2 miljard geïnvesteerd in huizenbouw voor daklozen (na alarmerende cijfers over de toename van tentenkampen), het metrosysteem wordt fors uitgebreid, de internationale luchthaven LAX krijgt een flinke opknapbeurt, de Olympische Spelen komen in 2028 naar Los Angeles en in tien jaar is er 120 miljard dollar uitgetrokken voor infrastructurele projecten. Dat laatste is hard nodig, want de verkruimelde (snel)wegen passen niet bij de status die hoort bij een stad met de internationale allure van LA.

Investeringen in infrastructuur

Het zijn investeringen waar de rest van Amerika ook naar snakt. Waar Trump grote woorden bezigt over investeringen in infrastructuur – maar daar de handen in het door Republikeinen gedomineerde Congres niet voor op elkaar krijgt – daar slaat Garcetti spijkers met koppen. Garcetti zorgde bovendien voor een stijging van het minimumloon in LA tot vijftien dollar per uur, maar regelde ook dat bedrijven minder belasting hoeven te betalen, een Republikeins stokpaardje. “Ik ben er trots op Democraat te zijn, maar ik loop niet rond met een D op mijn voorhoofd. Ik ben progressief en praktisch”, aldus Garcetti. Over zijn vermeende gebrek aan ervaring? “Er zijn 23 staten die minder inwoners hebben dan Los Angeles.”

Ik ben er trots op Democraat te zijn, maar ik loop niet rond met een D op mijn voorhoofd. Ik ben progressief en praktisch

Tegenstanders en critici plaatsen ook kanttekeningen. De criminaliteit in LA zou onder Garcetti’s leiding zijn opgelopen. Daarnaast ontbreekt het Garcetti aan landelijke bekendheid. De stap van de Art Deco Tower in LA naar het Oval Office in het Witte Huis is gigantisch. Niemand weet hoe Garcetti zich houdt onder de druk van nationale aandacht, mocht hij zich kandideren. Welke lijken komen er uit de kast? Opposition research is een bekend fenomeen in Amerika en kan een kandidatuur in de knop breken. Vraag maar aan Gary Hart in 1984 of John McCain in 2000. Garcetti is zich bewust van het afbreukrisico. “Er is een scenario dat ik kan neerstorten en verbranden.”

Bindmiddel in een diep gepolariseerd Amerika

Anderzijds kan Garcetti, die getrouwd is en een dochter heeft, prima dienen als bindmiddel in een hopeloos diep gepolariseerd Amerika. Hij is geen insider, in dit tijdsvak een voordeel, omdat veel Amerikanen een diep wantrouwen koesteren tegen Washington. Garcetti heeft een Joods-Mexicaanse achtergrond en spreekt vloeiend Spaans. Met de groeiende invloed van de latinopopulatie in de VS, die sneller zijn geneigd Democratisch te stemmen, kan Garcetti een stemmentrekker zijn. Zijn vader, Gil Garcetti, was in de jaren negentig openbaar aanklager van Los Angeles toen de schijnwerpers van het land en de wereld op LA stonden gericht tijdens het megaproces tegen O.J. Simpson. Pfeiffer: “Garcetti is een zeer getalenteerde politicus. Hij komt authentiek over. Dat is ongelooflijk belangrijk. En hij is cool, een belangrijke factor in het tijdperk van sociale media.”

Garcetti is een zeer getalenteerde politicus. Hij komt authentiek over. Dat is ongelooflijk belangrijk.

81 procent van de stemmen

Bij een eventuele kandidatuur kan Garcetti, vorig jaar in LA met 81 procent van de stemmen herkozen voor een tweede termijn, de personificatie zijn van de broodnodige verjonging en nieuwe ideeën in de Democratische partij, die na het vertrek van Obama leiderloos is op federaal niveau. Na het debacle met Hillary Clinton in 2016 moet niet alleen Garcetti (47), maar ook andere jongere Democratische politici als Cory Booker (49), Kamala Harris (53), Kirsten Gillibrand (51) en Julián Castro (43) de partij weer kleur, koers en karakter geven. Er ligt een enorme uitdaging om de Democraten te verenigen, de stemmers die zich afkeerden van de politiek te heroveren en de onafhankelijke kiezers die in 2020 geen tweede termijn voor Trump willen een geloofwaardig alternatief te bieden.

Garcetti houdt zijn kaarten over een kandidatuur nog wijselijk tegen de borst. Als hij de stap serieus overweegt, zal hij zich duidelijker moeten uitspreken, vinden politieke watchers. Garcetti zou nog te vaak ‘op safe’ spelen. In de voorbije maanden bracht hij al bezoekjes aan Florida en New Hampshire. In april sprak hij zich uit over Iowa, niet toevallig de staat die traditioneel aftrapt bij de voorverkiezingen. “We zijn hetzelfde als Iowa”, probeerde Garcetti de midwestelijke staat te vergelijken met het reusachtige Californië. De burgemeester weet dondersgoed dat die gelijkenis mank gaat, maar voedde opnieuw de speculaties voor 2020.

Strijd om het Witte Huis

Over ruim anderhalf jaar barst de strijd om het Witte Huis in alle hevigheid los. Garcetti heeft dus nog even bedenktijd. De eerste kandidaten zullen zich kort na de komende jaarwisseling – een jaar voor de voorverkiezingen – al melden. Mocht Garcetti in november 2020 worden gekozen, dan is hij na Ronald Reagan de eerste president in veertig (!) jaar die uit Californië komt. Gevraagd of hij de sprong gaat wagen, antwoordt Garcetti: ,,Ik zeg geen nee, maar ik ben ook verdomd gefocust om burgemeester van Los Angeles te zijn.”

Geraadpleegde bronnen: The Atlantic, The New York Times, The Los Angeles Times, CNN, Politico, The Economist

Stan Bos (1982) bezocht alle 50 staten en herinnert zich zijn kennismaking met Amerika nog goed. “Je bent nog geen 21, dus geen alcohol voor jou, zei de douanier op Newark Airport. Eenmaal tussen de indrukwekkende wolkenkrabbers en na de eerste zenuwachtige dag, dacht ik: dit is mijn land! Amerika is een topland met topmensen! Vanwege de ruimte, afwisseling, natuur, steden en het toeren in de auto.” Stan heeft nog lang geen genoeg van Amerika. “Ik wil nog meer zien van staten waar ik al ben geweest en als correspondent een presidentsverkiezing verslaan.” Zijn drie favoriete staten: Oregon, Utah en Maine (“al is de keuze best lastig”). Favoriete plek: de National Mall in Washington DC. @StanSchrijft