Geen zelfreflectie, een interne machtsstrijd, een slechte politieke boodschap en geen economisch verhaal. De campagne van Hillary Clinton was nog slechter dan we dachten. Gastschrijver Stan Bos las het boek ‘Shattered, inside Hillary Clinton’s doomed campaign’. Het 400 pagina’s tellende boekwerk biedt een ontluisterende en soms ronduit onthutsende blik achter de schermen van een rampcampagne die Hillary Clinton het Witte Huis kostte.

Shattered: de rampcampagne van Hillary Clinton

“You didn’t bury it”, schreeuwde Bill Clinton door de telefoon tegen de campagnetop van zijn vrouw Hillary, die op de achtergrond meeluisterde. Met ‘it’ bedoelde de oud-president, die zich tijdens de presidentscampagne van 2016 als een hinderende wethouder Hekking ontpopte, het e-mailschandaal. Hillary gebruikte tijdens haar vier jaar als minister van Buitenlandse Zaken een privéserver om e-mails te versturen. Dus ook gevoelige informatie over nationale veiligheid. Een blunder van de eerste orde, die haar campagnestrategen maar moesten oplossen. Terwijl Hillary de angel zelf al snel uit de discussie had kunnen halen.

Privéserver

Door simpelweg toe te geven – meteen al in maart 2015 toen het probleem zich voordeed – dat het gebruik van een privéserver dom en ondoordacht was. In plaats daarvan volgde een typische Clinton-reactie als het politieke duo in het nauw komt. Net zo lang ontkennen dat er iets aan de hand is (‘I did not have sexual relations with that woman, Miss. Lewinksy’), totdat ze er echt niet onderuit kunnen. In plaats daarvan volgde een trage reactie. Hillary hield een persconferentie waar ze louter onzin verkocht. De campagne liep, voordat die was begonnen, al veel overbodige schade op.

Shattered

Bij wie het boek ‘Shattered (in gruzelementen): inside Hillary Clinton’s doomed campaign’ leest, vallen de schellen bijkans uit de ogen. Tijdens de strijd met Donald Trump bleek al dat de Clinton-campagne geen geoliede machine was. Journalisten Jonathan Allen en Amie Parnes, die Clinton in het verkiezingsjaar van dichtbij volgden, schetsen een inktzwart beeld van een campagne waar nauwelijks iemand voor warmliep. Het enthousiasme voor Clinton was ver te zoeken.

Geen zelfreflectie

Het grootste gebrek lag bij de kandidaat – Hillary Clinton dus – zelf. Geen zelfreflectie, niet het vermogen kritisch naar de campagne te kijken, slecht management en te lang vasthouden aan dezelfde mensen, die in één woord Hillaryland worden genoemd. Een groepje getrouwen in een door loyaliteit geobsedeerde dwangbuis die de Clintons niet willen tegenspreken, ook al is dat in het belang van de campagne. Kwaliteit telt dan niet. Jon Favreau, de voormalige speechschrijver van Barack Obama, haakte af omdat niet duidelijk was wie in het team van speechschrijvers de baas was. Toegang tot de kandidaat was nauwelijks mogelijk.

Robby Mook

Robby Mook (foto rechts) had formeel de leiding over de campagne. Hij onderhield nauw contact met partijvoorzitter John Podesta maar achter de schermen dachten veel mensen dat Huma Abedin (een absolute vertrouwelinge van Clinton) de lakens uitdeelde. Hillary maakte echter een cruciale fout door de macht rond de campagne zo wijd over diverse mensen te verdelen, dat niemand controle had over het volledige campagneapparaat. Een pijnlijke blunder.

Geloofwaardigheid

De staf kreeg ook maar niet het economische verhaal van Hillary voor het voetlicht. Dat lukte haar tegenstander Bernie Sanders in de voorverkiezingen wel (gratis studie, minimumloon naar vijftien dollar per uur). Een ander probleem dat zich voordeed, was haar geloofwaardigheid. Een meerderheid van de Amerikanen zag Hillary als een leugenaar en onbetrouwbaar. Grotendeels door haar eigen schuld, maar de campagnetop kreeg dat beeld niet omgedraaid. Clinton miste bovendien een centraal thema in haar campagne, een reden om een gooi te doen naar het presidentschap. Ze smeedde geen band met de blanke mannen zonder opleiding in ‘coal country’ zoals Ohio, Illinois en Missouri.  Zij en Bill foeterden daarover tegen medewerkers, zonder oplossingen aan te dragen.

Michigan

Zelfs na het verlies tegen Sanders in Michigan – een staat die sinds 1992 in de landelijke verkiezingen altijd Democratisch stemde – ging er bij Clinton geen belletje rinkelen. In november verloor ze er van Trump, onder meer omdat ze er geen campagne voerde. Vrienden adviseerden Hillary geen betaalde speeches te geven, raad die ze zonder pardon in de wind sloeg. Haar logo, een hoofdletter H met daarin een pijl naar rechts (waarmee ze onbedoeld suggereerde een rechts beleid te willen voeren als president) was bepaald geen schot in de roos.

Vice-president

Ook blonken Hillary en de campagne niet uit in de zoektocht naar een kandidaat voor het vice-presidentschap. In plaats van de achterban van Sanders (doorgaans een stuk progressiever) te pleasen en voor Cory Booker of Elizabeth Warren te kiezen, ging het vizier op Tim Kaine (foto rechts). Hij was iemand die ze niet kende en net als zijzelf een man van het politieke midden. Vlak voor de bekendmaking van haar running mate onthulde Wikileaks dat de Democratische partijtop een zware voorkeur had voor Hillary Clinton als presidentskandidaat. De timing kon niet ongelukkiger.

Anthony Weiner

De man van vertrouwelinge Huma Abedin, Anthony Weiner, raakte opnieuw betrokken bij een schandaal. Hij stuurde seksueel getinte foto’s naar een andere vrouw. Abedin werd gezien als potentiële stafchef van Clinton als ze van Trump zou winnen, dus leverde dat directe schade op voor de campagne. Door de loyale Clinton-wereld mocht Abedin blijven, terwijl Hillary haar op z’n minst naar de achtergrond had moeten manoeuvreren. Het gehoest en geproest tijdens campagnetoespraken, het flauwvallen tijdens een herdenkingsdienst voor de slachtoffers van 11 september, een genegeerd doktersadvies om het een paar dagen rustig aan te doen; de haren rijzen je te berge als je het boek leest.

Zelfbeklag

Dus won Trump van Clinton, die daarna vooral verdwaalde in zelfbeklag. De tussenkomst van de FBI, tien dagen voor de verkiezingen heropenden ze het onderzoek naar Hillary’s e-mails, de Russische inlichtingendienst en de KKK (de steun die Trump kreeg van blanke nationalisten) waren volgens haar de oorzaken van de verkiezingsnederlaag tegen Trump. Een droom lag aan gruzelementen, maar geen woord zelfkritiek over de dramatische campagne die onder haar leiding – en alleen onder haar leiding – werd gevoerd. Het boek ‘Shattered, inside Hillary Clinton’s doomed campaign’ kon honderd pagina’s korter, maar geeft een uniek inkijkje in de campagne van een kandidaat die zichzelf schromelijk overschatte en haar opponent te veel onderschatte.

Vrouwelijke president

Dat Amerika en de wereld zitten opgescheept met Donald Trump, is een direct gevolg van een ontluisterende, slecht georganiseerde en onthutsende campagne zonder zelfreflectie. Een gegeven dat Hillary Rodham Clinton – die was voorbestemd de eerste vrouwelijke president van Amerika te worden – tot haar laatste snik zal blijven achtervolgen.

‘Shattered, inside Hillary Clinton’s doomed campaign’
Jonathan Allen en Amie Parnes
Uitgeverij Crown

Stan Bos (1982) bezocht alle 50 staten en herinnert zich zijn kennismaking met Amerika nog goed. “Je bent nog geen 21, dus geen alcohol voor jou, zei de douanier op Newark Airport. Eenmaal tussen de indrukwekkende wolkenkrabbers en na de eerste zenuwachtige dag, dacht ik: dit is mijn land! Amerika is een topland met topmensen! Vanwege de ruimte, afwisseling, natuur, steden en het toeren in de auto.” Stan heeft nog lang geen genoeg van Amerika. “Ik wil nog meer zien van staten waar ik al ben geweest en als correspondent een presidentsverkiezing verslaan.” Zijn drie favoriete staten: Oregon, Utah en Maine (“al is de keuze best lastig”). Favoriete plek: de National Mall in Washington DC. @StanSchrijft