De eerste Super Bowl, rocksterren, Olympische Spelen, Nelson Mandela, presidentsbezoeken; het Los Angeles Memorial Coliseum, te vinden aan 3911 South Figueroa Street, is een meer dan bijzonder stadion. Ik bezocht de historische tempel in 2011, toen ik er onverwachts alleen mocht rondlopen!

Los Angeles Memorial Coliseum: plek van historie

Gesloten hekken, maar toch naar binnen

Nee, het Los Angeles Memorial Coliseum stond niet bovenaan mijn bucktlist. Na een lange roadtrip – vanaf Washington DC naar L.A. – was de westkust toch vooral bedoeld om nog even te relaxen voor de terugvlucht. En in Los Angeles is natuurlijk veel meer te beleven. Toch begint het bloed sneller te stromen wanneer mijn reisgenoot en ik het stadion tijdens een autoritje tegenkomen. De hekken zijn alleen gesloten! We wagen het erop en besluiten de eerste de beste medewerker aan te schieten met de vraag het hek te openen, voor één foto. Met als argument dat we helemaal uit Nederland komen en een enorme passie voor sport hebben.

We krijgen nul op rekest, maar even later is het wel raak als ik met mijn perspasje zwaai. Na een snel geïmproviseerd relaas wil deze man het hek wel openen. Hij vertelt er wel bij dat we niet te lang kunnen blijven. Ik ben zijn woorden alweer bijna vergeten als ik enkele ogenblikken later door de grijs-witte poort met stadionletters en Olympische ringen erop naar binnen loop..

Los Angeles Memorial Coliseum: het begin 

Los Angeles Memorial Coliseum opende in juni 1923 en op 6 oktober werd er de eerste footballwedstrijd gespeeld. De University of Southern California versloeg Pomona College met 23-7. Het gebeurde allemaal voor het oog van 12.836 toeschouwers. Het was een bescheiden opmaat naar alle grote (sport)evenementen die er later nog zouden plaatsvinden. Want de nieuwe accommodatie – en de later te verrijzen indoorhal (Los Angeles Memorial Sports Arena) was aanvankelijk vooral bedoeld om meer en grotere sportteams naar het westen van Amerika te lokken. Rechts op de foto het stadion in 1923.

Amerikaanse sportwedstrijden

Het Coliseum en de Sports Arena fungeerden in de loop der jaren als thuishaven van clubs uit de Major League, NFL, NHL en de NBA. Tijdens de World Series van 1959 werden de thuisduels van The Los Angeles Dodgers hier gespeeld. De honkballers rekenden toen af met The Chicago White Sox. De club verhuisde een paar jaar later naar Dodger Stadium. Los Angeles Memorial Coliseum was ook host van de allereerste Super Bowl in 1967 (Green Bay Packers vs. Kansas City Chiefs) en de zevende editie in 1973 (Miami Dolphins vs. Washington Redskins). Van oudsher is USC Trojans, het college footballteam (University of Southern California) altijd bespeler van het stadion geweest. Dat is nu nog steeds zo. NFL-wedstrijden lijken voorlopig niet aan de orde, want de accommodatie mag dan een enorme historische waarde hebben, qua moderne faciliteiten is het niet met zijn tijd meegegaan. Er sluimeren plannen om het stadion te renoveren.

Olympische Spelen 1932: profiteren van beurscrash

Het Los Angeles Memorial Coliseum beleefde in 1932 zijn Olympische vuurdoop met de organisatie van de Zomerspelen. Die toewijzing had niet heel veel voeten in de aarde; door de economische crisis (crash 1929) lieten een hoop landen bij voorbaat al verstek gaan en daardoor was Los Angeles de enige serieuze kandidaat. Het was de tweede keer dat de Olympische Spelen buiten Europa plaatsvonden, na de eveneens Amerikaanse gastheer in 1904 (St. Louis). Kijkend naar de Olympische tijdbalk was 1932 ook een bijzondere editie; vier jaar na de Spelen in Amsterdam en vier jaar voor de Spelen in nazi-Duitsland (Berlijn), de laatste voor de Tweede Wereldoorlog. Bij de Olympische Spelen van 1932 was er Nederlands goud voor wielrenner Jacques van Egmond en ruiter Charles Ferdinand Pahud de Mortanges.

Olympische Spelen 1984: Carl Lewis & protesten 

Ruim een halve eeuw later streek de internationale sportelite wederom in Los Angeles neer. En weer nadat het als enige stad een bid had uitgebracht. Amerika veroverde meer dan 80 keer goud en was daarmee veruit het succesvolste land. Met als kanttekening dat onder andere Cuba, de Sovjet-Unie en Oost-Duitsland uit protest niet deelnamen, omdat Amerika vier jaar eerder (Moskou, 1980) ook weigerde vanwege de Russische inval in Afghanistan. De beroemde atleet Carl Lewis deed in 1984 mee aan zijn eerste van in totaal vier Spelen. In het Los Angeles Memorial Coliseum hing hij de eerste gouden medaille om zijn nek. Er zouden er nog velen voor hem volgen.

Presidenten & rocksterren

Op het heilige gras en de sintelbaan van het Los Angeles Memorial Coliseum schreven topatleten sportgeschiedenis met hun overwinningen, records en medailles. Maar ook op politiek en cultureel vlak fungeerde het stadion als imposant decor. Op 15 juli 1960 gaf John F. Kennedy er de aanvaardingsspeech voor zijn nominatie als Democratische presidentskandidaat. Hiervan hangt een plaquette bij de ingang (zie foto). JFK werd uiteindelijk president na een overwinning op Republikein en latere president Richard Nixon, de man die in zijn jonge jaren college-football speelde in datzelfde Californische stadion. Ook als president bracht hij er later een bezoek. Ronald Reagan verrichtte er op 28 juli 1984 de opening van de Olympische Spelen. Een dag eerder was het stadion aangemerkt als National Historic Landmark.

Concerten zijn er ook genoeg geweest, bijvoorbeeld van Bruce Springsteen, U2, Pink Floyd en de Rolling Stones. Helaas, zeg ik er meteen bij, want een sportstadion is in mijn ogen heilig en puur bedoeld voor sport en sportliefhebbers. Het idee dat iemand dronken staat mee te lallen en zijn sigarettenas dumpt op de plek waar ooit een beslissende homerun werd geslagen; dat gaat er bij mij gewoon niet in.

Bezoekersaantallen: record in 1963!

Met uitzondering van de beginperiode heeft Los Angeles Memorial Coliseum altijd een hoge capaciteit gehad. Tegenwoordig kunnen er ruim 90.000 toeschouwers in, maar vroeger lag dat zelfs boven de 100.000. Een aantal dat vooral bij bijzondere gebeurtenissen werd gehaald. Zo woonden 134.254 mensen het optreden bij van predikant/evangelist Billy Graham op 8 september 1963 (zie foto rechts). Dit is nog altijd het alltime bezoekersrecord. Maar ook de bezoeken van de paus (1987) en Nelson Mandela (1990) verleidden duizenden Amerikanen tot een tocht naar het LA Memorial Coliseum.

Hoofdrol 

Terug naar die dag in juli 2011. Ik begeef me inmiddels op de trap waar zo’n beetje de hele wereld in 1932 en 1984 naar keek toen de Olympische openingsceremonie bezig was. Een vol stadion heeft iets, maar een verlaten stadion zeker ook. Ik waan me als een klein kind in een snoepwinkel. Ik loop ongeduldig over de tribune en wandel naar de eerste rij om het gras van dichtbij te inspecteren. Wie houdt mij tegen? Af en toe neem ik plaats op een willekeurige stoel en probeer ik me in te beelden wat hier allemaal is gebeurd in de voorbije 88 jaar. Dat is bijna onmogelijk met die lange, brede historie. Vele, vele malen stond het Los Angeles Memorial Coliseum in de schaduw van al die unieke gebeurtenissen met kleurrijke hoofdrolspelers. Maar vandaag, tijdens mijn ongeplande bezoek, heeft het stadion zelf even de hoofdrol.